Του Σάββα Δ. Βλάσση
Το πρώτο εν εξελίξει εξοπλιστικό πρόγραμμα που «τρώει» η οικονομική κρίση, είναι αυτό των 12 αεροσκαφών τακτικών μεταφορών C-27J Spartan της Πολεμικής Αεροπορίας.
Ως γνωστόν, εκκρεμεί η παραλαβή των 4 τελευταίων αεροσκαφών, τα οποία φέρουν εγκατάσταση σωλήνα ανεφοδιασμού εν πτήσει. Η ΠΑ έχει παραλάβει τα 8 πρώτα αεροσκάφη, ωστόσο, λόγω ελλείψεως ανταλλακτικών, καθώς δεν έχει υπογραφεί σύμβαση Εν Συνεχεία Υποστηρίξεως (Follow On Support) σε ενέργεια διατηρούνται 1-2 αεροσκάφη, μέσω προσπορισμού ανταλλακτικών («κανιβαλισμός») από τα υπόλοιπα…
Η παραλαβή των 4 τελευταίων αεροσκαφών, τα οποία έχουν ήδη κατασκευαστεί, δεν έχει επιτευχθεί λόγω μη παροχής Πιστοποιητικού Στρατιωτικού Τύπου (MTC) για το σύστημα ανεφοδιασμού εν πτήσει από τον κατασκευαστή. Η εκκρεμότητα προέκυψε λόγω καθυστερημένης εντάξεως σε υπηρεσία των αεροσκαφών ανεφοδιασμού KC-767A της Ιταλικής Πολεμικής Αεροπορίας, που θα χρησιμοποιηθούν για τις σχετικές δοκιμές. Οι παραλαβές των KC-767Α ξεκίνησαν στα τέλη του 2010, δίχως όμως να δοθεί διέξοδος στο ελληνικό πρόγραμμα.
Η Ελλάδα έχει καταβάλει περί τα 200 εκατ. ευρώ και το υπόλοιπο που απομένει από τις πρόνοιες της αρχικής συμβάσεως, των τροποποιήσεων που ακολούθησαν όσο και τις κυρώσεις προς τον κατασκευαστή, έχει διαμορφωθεί στα 50 εκατ. ευρώ περίπου. Στην πορεία των διαπραγματεύσεων για παραλαβή των 4 αεροσκαφών όσο και σύναψη συμβάσεως για FOS, οι Ιταλοί έχουν αντιπροτείνει την μη παραλαβή των 4 αεροσκαφών από την Ελλάδα, παραχωρώντας σε αντιστάθμισμα σύμβαση FOS αναλόγου ύψους, μέσω συμψηφισμού των υπολοιπομένων πληρωμών της ελληνικής πλευράς και των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στον προμηθευτή. Την στάση των Ιταλών διευκολύνει η εξασφάλιση της άμεσης πωλήσεως στο Μεξικό των 4 ήδη κατασκευασμένων αεροσκαφών του ελληνικού προγράμματος, σε τιμή μάλιστα πολύ υψηλότερη από αυτήν που είχε συμφωνηθεί με την Ελλάδα. Η ελληνική πλευρά, τελικώς συμβιβάσθηκε και αποδέχθηκε την επιλογή της μη παραλαβής των 4 αεροσκαφών. Επικράτησαν τα οικονομικά κριτήρια. Στα τέλη Φεβρουαρίου, αφού έκανε αποδεκτές σχετικές εισηγήσεις των αρμοδίων υπηρεσιών, ο ΥΕΘΑ Δ. Αβραμόπουλος έθεσε το θέμα στο ΚΥΣΕΑ, το οποίο έδωσε την έγκρισή του. Ως εκ τούτου, δόθηκαν οδηγίες για την οριστικοποίηση της συμφωνίας, μέσω νέου κύκλου διαπραγματεύσεων.
Το πρόγραμμα Μέσου Μεταφορικού Αεροσκάφους που είχε ενταχθεί στο ΕΜΠΑΕ 2001-2005, προέβλεπε αρχικώς 15 αεροσκάφη, η σύμβαση ωστόσο που υπεγράφη το 2003, αφορούσε 12, με προαίρεση για προμήθεια επιπλέον 3 αεροσκαφών. Μετά την τελευταία εξέλιξη, η προμήθεια περικόπτεται κατά το 1/3, αναλογώντας πλέον στο 50% σχεδόν, της αρχικής επιχειρησιακής απαιτήσεως του ΓΕΑ.
Το πρόγραμμα Μέσου Μεταφορικού Αεροσκάφους, απέβλεπε στην επαύξηση των ικανοτήτων τακτικών μεταφορών της ΠΑ, η οποία έχει απομείνει με 10 C-130H και 5 C-130B. Η ανάθεση αποστολών περιορισμένων μεταφορών και συναφών, στα τετρακινητήρια αεροσκάφη, μέσου κόστους 8.000 ευρώ ανά ώρα πτήσεως, είναι αφενός αντιοικονομική, αφετέρου προκαλεί περιττή δομική καταπόνηση, εξαντλώντας ταχέως το ωφέλιμο όριο ζωής των C-130. Το κόστος ανά ώρα πτήσεως του δικινητηρίου C-27J, ανέρχεται στο 50%.
Ο περιορισμός των C-27J σε μόλις 8 αεροσκάφη, δεν αποφέρει στην ΠΑ τα οφέλη που ανέμενε από το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Ακριβώς λόγω της μεγαλύτερης πρακτικότητος κι ευελιξίας που προσφέρουν τα αεροσκάφη μέσης μεταφορικής ικανότητος εν σχέσει με τα μεγαλύτερα αεροσκάφη, συνήθως αποκτώνται σε μεγαλύτερο αριθμό. Η ΠΑ θα πρωτοτυπεί, με αρνητικό επιχειρησιακό αντίκτυπο, αφού τα μέσα μεταφορικά αεροσκάφη θα αναλογούν στο 50% περίπου της δυνάμεως των C-130.
Είναι σαφές ότι η πολιτική απόφαση περικοπής του εν εξελίξει προγράμματος των C-27J, αγνόησε τα επιχειρησιακά κριτήρια που είχε θέσει το ΓΕΑ. Είναι η δεύτερη περίπτωση που ακολουθείται η πρακτική αυτή, μετά την τελική διευθέτηση τον Αύγουστο του 2010 του προγράμματος 20 μεταφορικών ελικοπτέρων ΝΗ-90. Η ΝΗ Industries είχε αποδεχθεί έκπτωση 17%, μεταφραζομένη σε περίπου 112 εκατ. ευρώ. Θα μπορούσε να ζητηθεί έναντι αυτού του ποσού, η απόκτηση 4 επιπλέον ελικοπτέρων. Η επιλογή αυτή θα ήταν απολύτως ορθολογική, δεδομένου ότι τα 20 ελικόπτερα δεν επαρκούν και η προοπτική μιας νέας προμήθειας είναι πλέον απόμακρη. Ωστόσο, η πολιτική ηγεσία προέταξε «στεγνά» οικονομικά κριτήρια.
Υπό την λογική αυτή, οι επόμενες «απώλειες» των Ενόπλων Δυνάμεων είναι αναπόφευκτες, αυτή την φορά στο ήδη υπάρχον δυναμικό. Η μη αναβάθμιση των 19 επιθετικών ελικοπτέρων ΑΗ-64A+ Apache, θα έχει ως αποτέλεσμα την σταδιακή διάλυση ενός Τάγματος Επιθετικών Ελικοπτέρων. Ανάλογος κίνδυνος υφίσταται για μία Μοίρα μαχητικών Mirage 2000, μία Μοίρα F-16 Block 30 και στο Πολεμικό Ναυτικό διαγράφεται η απαξίωση των 4 φρεγατών ΜΕΚΟ 200ΗΝ, εφόσον δεν καταστεί εφικτό ένα πρόγραμμα Εκσυγχρονισμού Μέσης Ζωής κ.λπ.
Όλα δείχνουν ότι οι πολιτικές ηγεσίες δεν αντιλαμβάνονται πως οδηγούν τις Ένοπλες Δυνάμεις σε έναν φαύλο κύκλο. Οι αποφάσεις για τα προγράμματα των ΝΗ-90 και των C-27J, αποκαλύπτουν μία επιζήμια νοοτροπία. Όσο κρίσιμη και αν είναι η προτεραιότητα διαχειρίσεως της δημοσιονομικής καταστάσεως, δεν πρέπει στις πολιτικές ηγεσίες να επικρατήσει η νοοτροπία που θέλει τις προκλήσεις στην Εθνική Άμυνα να αποτελούν… «πολυτέλεια».
*Ο Σάββας Δ. Βλάσσης είναι εκδότης του περιοδικού ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ.