Του Νίκου Λυγερού
Το Μαυροβούνιο ήταν ανεξάρτητο πριγκιπάτο έως το 1910 στη συνέχεια μετατράπηκε σε βασίλειο και ενσωματώθηκε στο Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας το 1918 έως το 1945. Μετέπειτα ανήκε στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας έως το 1992.
Ύστερα δημιουργήθηκε η Ομοσπονδία Σερβίας και Μαυροβουνίου το 2003, η οποία διαλύθηκε μετά το δημοψήφισμα ανεξαρτησίας του Μαυροβουνίου. Το 2006 το Μαυροβούνιο έγινε το 192ο μέλος του ΟΗΕ και το 2007 μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης. Αυτή η ιστορική αναδρομή έχει ως στόχο τη διευκρίνιση της κατάστασης ενός κράτους με πληθυσμό μικρότερο του εκατομμυρίου με έκταση 13, 812 km2, με σύνορα 625 χιλιόμετρα και 293, 5 χιλιόμετρα.
Αυτά τα αντικειμενικά στοιχεία, που θα παίξουν ένα σημαντικό ρόλο και για τον καθορισμό της ΑΟΖ του Μαυροβουνίου, είναι ενδεικτικό μιας τάσης. Όποιες και αν ήταν οι προσπάθειες της Σερβίας να αφομοιώσει το Μαυροβούνιο όλα αυτά τα χρόνια με διάφορα συστήματα, συνειδητοποιούμε ότι η διαφορά έκανε τη διαφορά και η λύση βρέθηκε μέσω του ευρωπαϊκού πλαισίου. Επιπλέον πρέπει μακροπρόθεσμα να αντιληφθούμε ότι η ένταξη του Μαυροβουνίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αναμενόμενη, αφού αποτελεί με τις άλλες χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας και της Αλβανίας μια τοπολογική τρύπα. Με αυτά τα δεδομένα είναι δυνατόν όχι μόνο να κάνουμε μια αναλογία αλλά και να δημιουργήσουμε ένα πιθανό μοντέλο για την Βόρεια Ήπειρο. Όπως η Σερβία γνώριζε εξ αρχής τη διαφορά που υπήρχε με το Μαυροβούνιο, έτσι και η Αλβανία γνώριζε τη διαφορά με τη Βόρεια Ήπειρο. Κατά συνέπεια είναι προς όφελός της, ειδικά για την ενταξιακή πορεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση να χρησιμοποιήσει ορθολογικά και στρατηγικά την ύπαρξη της Βορείου Ηπείρου. Αλλιώς υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να επαναληφθεί το σενάριο του Μαυροβουνίου με τη Σερβία.
Επιπλέον στην πρώτη περίπτωση δεν υπάρχει θρησκευτική διαφορά και το γλωσσικό έχει σχέση περισσότερο με διάλεκτο παρά με γλώσσα, ενώ στη δεύτερη περίπτωση η διαφορά είναι μεγαλύτερη. Συνεπώς η Αλβανία δεν έχει κανένα όφελος να καταπιέζει τους Βορειοηπειρώτες ειδικά μετά την απόφαση του Δικαστηρίου της Χάγης στις 6 Απριλίου 1935 όσον αφορά την απαραίτητη λειτουργία των ελληνικών σχολείων. Αφού η Αλβανία ως κράτος κοσμικό θέλει να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να διαχωρίσει ξεκάθαρα τις θέσεις από την νέο οθωμανική προπαγάνδα της Τουρκίας και να προωθήσει την ύπαρξη της Βορείου Ηπείρου, αλλιώς το πιο πιθανό είναι να βρεθεί αντιμέτωπη με μια ανάλογη περίπτωση με το Μαυροβούνιο, το οποίο μάλιστα χρησιμοποιεί ακόμα και το ευρώ ως νόμισμα ενώ δεν ανήκει βέβαια στην ευρωζώνη για να διαχωρίσει τη θέση του με τη Σερβία που χρησιμοποιεί το δηνάριο. Το μοντέλο ή το σενάριο υπάρχει, στο χέρι της Αλβανίας είναι να επιλέξει την πορεία της για να ενταχθεί όσο πιο γρήγορα γίνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση.